Buffet

Jacobus Johannes Pieter Oud werd 9 februari 1890 geboren in Purmerend op de Koemarkt als zoon van Hendrik Cornelis Oud en Neeltje Theodora Janszen. Vader Oud deed aangifte van de geboorte bij de Burgerlijke Stand op 10 februari 1890 zoals te lezen is in de geboorteakte.

Open deze bron 🡢

In 1906 ontwierp J.J.P. Oud een huis voor zijn tante, de weduwe Alida Oud-Hartog. Over dit ontwerp schreef Oud later: 'Op zestienjarige leeftijd bouwde ik mijn eerste huis, bestaande uit 3 bouwlagen, waarvan de bovenste zich onder de kap bevindt. Het huis staat op een smal stuk grond tussen andere huizen in; de architectuur lijkt enigszins op die van Engelse ‘country-houses’, die ik indertijd buitengewoon bewonderde.' Alle ontwerpen uit zijn vroege jaren zijn zonder uitzondering gemaakt in opdracht van familie en vrienden. Het huis dat J.J.P. Oud voor zijn tante ontwierp staat aan het Venediën in Purmerend. 

Open deze bron 🡢

Het huis aan de Herengracht 23. Oud ontwierp dit pand toen hij een jaar of 18 was. Het is een evenwichtig ontwerp met enkele mooie details zoals de voordeur met een klein, ruitvormig glas-in-loodraampje. Het schuine raam tussen de voordeur en de raampartij was voor die tijd 'gedurfd'. Bijzonder is ook het zolderraam met het driehoekige raam erboven en ertussen het trapvormige houtwerk.  Bij dit ontwerp heeft J.J.P. Oud zich laten beïnvloeden door het ontwerp van Herengracht 14 door architect Jan Stuyt.

Open deze bron 🡢

Een van J.J.P. Ouds vroege projecten in Purmerend was waarschijnlijk het ontwerp van een wagenhuis en paardenstal in de Westersteeg in opdracht van de heer J. Eik. De bouwvergunning werd in juli 1911 aangevraagd. Het pand bestond oorspronkelijk uit een wagenruimte aan de voorzijde en aan de achterzijde enkele stallen. De zolder werd gebruikt als hooiberging. Het gedeelte dat uitkomt in de Westersteeg, is nog herkenbaar.

Open deze bron 🡢

Buffet naar ontwerp van J.J.P. Oud, groen gebeitst met rode accenten. Het buffet met opstand heeft een besteklade achter de linker deur. Het is sober van vorm met als enige decoratie hier en daar wat houtsnijwerk. De kleuren zijn als origineel naar aanwijzingen van de eerdere eigenaar, maar het buffet was oorspronkelijk niet gelakt.

Open deze bron 🡢

De vier arbeiderswoningen in de Vooruitstraat te Purmerend zijn ontworpen door J.J.P. Oud in opdracht van Werkmansvereniging Vooruit. Gemeente Purmerend verstrekte de bouwvergunning op 23 juni 1911. Met name de achterzijde is interessant vanwege het onderbreken van de kap, door het terugspringen van de trappenhuizen en het naar voren schuiven van de keukens. Ook bijzonder voor die tijd waren de grote ramen aan de achterzijde. Helaas is de achterzijde van de woningen slecht te fotograferen.

Open deze bron 🡢

Begin 20e eeuw werden in verschillende plaatsen verenigingsgebouwen voor arbeiders opgericht, vaak vanuit een coöperatieve filosofie. Purmerend bleef niet achter. In 1911-1912 ontwierp J.J.P. Oud in opdracht van zijn vader H.C. Oud, toen voorzitter van  Werkmansvereniging Vooruit, een complex bestaande uit een verenigingsgebouw (in de Wilhelminalaan) en vier aangrenzende arbeiderswoningen (in de Vooruitstraat). De eerste steen voor het Vooruitcomplex werd gelegd op 25 augustus 1911. Aannemer W. Swart realiseerde het project voor fl. 14.668,-. De bouw van dit complex betekende de afronding van de realisatie van de Vooruitstraat, een voor die tijd groot plan opgezet door Werkmansvereniging Vooruit.

Voor verdere informatie: Verhaal Verenigingsgebouw Vooruit Purmerend 

Open deze bron 🡢

De eerste opdracht buiten Purmerend kreeg de jonge architect J.J.P. Oud van aannemer/timmerman H.J. Brand uit Beemster. Het was het eerste vrijstaande huis dat Oud ontwierp en het eerste interieur van zijn hand. Het is een typisch plattelandshuis met entree aan de zijkant. De keuken is aan de achterzijde van het huis. In de gevel is onder het raam op de eerste etage een trapsgewijze uitmetseling aangebracht, net als bij het huis voor A.J. Beerens in de Julianastraat in Purmerend.

Open deze bron 🡢

J.J.P. Oud bezocht in Amsterdam op advies van architect J. Stuyt de Kunstnijverheidsschool Quellinus. Daar leerde hij Corrie Berlage kennen, de dochter van architect Hendrik Petrus Berlage (1856-1934). Er volgde een jarenlange vriendschap tussen Oud en de Berlages. In 1911 ontwierp Berlage op voorspraak van vader H.C. Oud (destijds wethouder in Purmerend) een uitbreidingsplan voor Purmerend; het plan is overigens nooit uitgevoerd. In opdracht van A.J. Beerens ontwierp J.J.P. Oud in 1912 een woonhuis aan de Julianastraat waarin de invloed van Berlage zichtbaar is in de vorm van de sobere natuurstenen bouwornamenten onder de uitspringende woonerker en rond de voordeur. Dergelijke elementen zien we terug in de huizenblokken die Berlage vanaf 1905 bouwde in Amsterdam. De woning in de Julianastraat is het eerste ontwerp van Oud met een plat dak met aan de voorzijde opengewerkt metselwerk dat in later jaren overigens is dichtgemaakt.

Open deze bron 🡢

In 1912 kreeg J.J.P. Oud zijn eerste, grote opdracht, de bouw van een cinema voor Nicolaas Hendrik Schinkel die jarenlang met een rondreizend theater kermissen, onder andere in Purmerend, had bezocht. Oud ontwierp een vlakke, symmetrische gevel, de erin verwerkte tekstblokken verwijzen naar de invloed van architect Berlage. De terra-cotta ornamenten werden gemaakt in het atelier van W.C. Brouwer in Leiderdorp. In andere ontwerpen paste Oud ook enkele malen dergelijke versieringen toe. Cinema Schinkel werd gebouwd aan de Dubbele Buurt en werd eind jaren vijftig van de vorige eeuw gesloopt.

Open deze bron 🡢

In de periode 1913-1914 kreeg J.J.P. Oud, die zich in 1913 in Leiden had gevestigd, de opdracht voor de verbouwing van twee winkels en erboven gelegen woningen in de Hoogstraat in Purmerend. Op de afbeelding van de Hoogstraat, gemaakt rond 1918, zijn dat de panden aan de rechterkant bij het uithangbordje PIANO'S.

Open deze bron 🡢

In 1916 ontwierp J.J.P. Oud een woning (die Swaenenburg werd genoemd) voor de heer De Geus, burgemeester in Broek in Waterland. In datzelfde jaar leerde Oud de kunstenaar Theo van Doesburg (1883-1931) kennen. Van Doesburg was actief als dichter, romanschrijver, fotograaf, typograaf, architect en interieurontwerper. Oud wees Van Doesburg op de overeenkomsten tussen de moderne schilderkunst en de moderne architectuur. Oud schreef aan Van Doesburg: "De vlakken waarmede wij, als ruimtekunstenaars, onze ontroering realiseeren, zal zij [de schilderkunst] kunnen 'bezielen' en tot een wezenlijk bestanddeel der ruimte maken, dat haar inniger en ontroerender kan doen zijn". In datzelfde jaar kreeg Van Doesburg van Oud de opdracht een glas-in-loodraam te ontwerpen voor de burgemeesterswoning in Broek in Waterland. Het werd het eerste samenwerkingsproject tussen Oud en Van Doesburg dat uitmondde in Glas-in-loodcompositie 1, een raam met een abstract patroon van gekleurd glas met in het midden afgebeeld het gemeentewapen van Broek in Waterland, een witte zwaan met een bundel pijlen op een rode achtergrond. Voor Van Doesburg was het een nieuwe techniek waarover hij aan een vriend schreef: ‘Ik heb mijn eersten opdracht van dien architect [J.J.P. Oud], doch moet mij de techniek nog eigen maken’. De ambtswoning in Broek in Waterland was het laatste ontwerp van J.J.P. Oud dat in Purmerend en omgeving werd gerealiseerd.

Voor verdere informatie zie: Glas-in-loodontwerp van Van Doesburg 

Open deze bron 🡢

In de periode 1919-1920 maakte J.J.P. Oud een ontwerp voor een Fabriek voor Gedestilleerde Drank, Kantoor en Opslagplaats voor de Purmerendse firma Wed. Oud. Het ontwerp zou aan de Jaagweg worden gebouwd, maar werd nooit uitgevoerd. Het ontwerp van de distilleerderij wordt gezien als een zuiver Stijl-ontwerp. Bob Hartsuiker maakte in 2017 een maquette. Deze afbeelding toont de voorkant.

Open deze bron 🡢