Topografische kaarten zien er vaak prachtig uit én kunnen een nuttige al dan niet historische bron zijn voor onderzoek. Ze bieden vaak meer dan alleen geografische informatie. Historische kaarten bijvoorbeeld, tonen de ligging van steden, dorpen, wegen, rivieren en andere waterwegen en soms ook geografische kenmerken die misschien zijn veranderd of verdwenen. Denk daarbij bijvoorbeeld aan een verdwenen kasteel of vogelkooi uit de tijd dat vogelkooien werden gebruikt voor de vogelvangst.
Daarnaast kunnen bepaalde kaarten ook informatie bieden over bijvoorbeeld landbouwgebieden, handelsroutes en bevolkingscentra. Dit maakt ze waardevol voor historici, archeologen en sociologen die de sociale structuren en economische activiteiten van het verleden bestuderen.
Sommige kaarten zijn speciaal gemaakt voor militaire of politieke doeleinden. Deze categorie kaarten kan strategische locaties, forten, slagvelden en grenslijnen bevatten of juist gedetailleerde (water-)wegen.
Als er meerdere topografische kaarten van een bepaalde plaats of regio beschikbaar zijn kun je aan de hand daarvan veranderingen en groei in kaart brengen.
Een aparte categorie kaarten zijn die, gemaakt ten behoeve van het kadaster. Deze kaarten tonen een gedetailleerde grafische weergave van de grenzen en eigenschappen van percelen grond binnen een bepaald gebied, zoals een gemeente of een land. Op dergelijke kaarten zijn de door het kadaster opgemeten gegevens met betrekking tot perceelsgrenzen, perceelnummers, straatnamen en de belangrijkste bebouwing opgenomen, bijvoorbeeld deze kaart van een gedeelte van de gemeente Ilpendam.
Toen met name in de 20e eeuw het toerisme ook in onze omgeving opkwam, werden ook voor dat doel kaarten gemaakt, zoals deze kaart van de regio Waterland.
Nuttige informatie en/of website(s):
De kaarten in de beeldbank van het Waterlands Archief;
Online kadasterkaart;
Website Topotijdreis met topografische kaarten en luchtfoto's van de afgelopen 200 jaar. Nuttige toelichting vind je op deze website.
De collectie Kaarten van het Noord-Hollands Archief;
De collectie Kaarten en tekeningen van het Nationaal Archief.
