In 1641 trad de uit Edam afkomstige Geertje Dircks als kindermeisje in dienst bij kunstschilder Rembrandt (bekend van onder andere schilderij De Nachtwacht) en zijn vrouw Saskia in Amsterdam. Na het overlijden van Saskia in 1642 begon Rembrandt een verhouding met haar. Trouwen was uit den boze, want dan zou hij de erfenis van Saskia verspelen.
Zeven jaar later kwam er een einde aan hun relatie omdat de kunstschilder Hendrickje Stoffels had leren kennen. Geertje ging niet akkoord met de haar aangeboden 'alimentatie'. Met hulp van Pieter, de voogd en broer van Geertje, liet Rembrandt Geertje gek verklaren en voor een periode van twaalf jaar opsluiten in het Spinhuis in Gouda en dacht zo van haar af te zijn. Maar vijf jaar later, toen de broer van Geertje op zee verbleef, namen twee vrouwen uit Edam, Trijn Outger en Trijn Jacobsdr het op voor Geertje. De jongste van de twee vrouwen ging naar Amsterdam en vertelde Rembrandt dat ze Geertje uit het Spinhuis wilde halen. De kunstschilder werd woest: ‘waerop d’ selve Rembrant van Rijn antwoorde hij haer soo stout niet soude maecken om t’ selve te doen ende met de vinger haer toewenckende ende dreyghde bij aldien ghij heen gaet het sal u rouwen’. Trijn Jacobs liet zich niet ontmoedigen, ging naar Gouda en overtuigde het bestuur van het Spinhuis van haar zaak en nam Geertje op 31 mei 1655 mee naar huis in Edam. Terug in Edam ontsloeg Geertje Dircks haar broer als voogd en liet bij de notaris vastleggen hoe Rembrandt haar had behandeld en benadeeld.
De getoonde afbeelding is een door notaris Claes Keetman op 6 mei 1656 opgemaakte akte waarin de twee Edammer vrouwen getuigen tegen Rembrandt en is een mooi voorbeeld van drie Edamse vrouwen die in de zeventiende eeuw opkwamen voor hun rechten.
Wil je meer weten over Geertje Dircks? Lees dit artikel op Historiek.
Wil je meer weten over het Spinhuis in Gouda? Kijk even op deze website.
