De voormalige synagoge van Monnickendam bevindt zich op de hoek van de Havenstraat en de Nieuwe Steeg. De synagoge bevond zich in het achterhuis van het gebouw dat in 1894 gebouwd is. Het pand is gerealiseerd naar plannen van architect E.M. Rood, en gebouwd op de locatie van een in 1818 opgerichte synagoge. Vlak voor de oorlog, in 1934, werd de laatste dienst gehouden. In de ramen van het gebouw vind je nog steeds de Jodenster terug.
Herkomst
Maker |
Foto, 2017: Margreet Lenstra |
Datering |
1894 |
Collectie |
Topografisch-historische atlas |
Organisatie |
Gerelateerde thema's
Trefwoorden
Beschikbare tools
Overzicht van alle tijdlijnen
Synagogen en Joodse begraafplaatsen
Joodse begraafplaats, Monnickendam
1677
De Joodse begraafplaats in Monnickendam ligt net buiten het historische centrum. De begraafplaats werd in 1677 gesticht voor de toen nog kleine Joodse gemeenschap van de stad. Dit is een typische Joodse begraafplaats, omdat deze vlak buiten de (inmiddels verdwenen) stadsmuren werd aangelegd, en begraafplaatsen door Joden als onrein werden gezien.
Poerimbord
1761
Poerimbord dat is gebruikt in de synagoge van Edam. Poerim is hetzelfde als het Lotenfeest. Het is een uitbundig en vooral ook vrolijk feest dat lijkt op het katholieke carnaval. Poerim wordt gevierd op 14 Adar van de Joodse kalender. Het poerimbord werd gebruikt voor geschenken.
Joodse begraafplaats, Edam
1792
Panoramafoto van de Joodse begraafplaats aan het Oorgat in Edam.
In 1792 kreeg de Joodse gemeente toestemming een begraafplaats aan te mogen leggen, net buiten de stad bij de toenmalige Oosterpoort. Op 29 mei 1792 werd Aron Lezer uit Edam als eerste op de dodenakker begraven. Mietje de Jongh, de weduwe van Benjamin Berlijn, overleed 28 november 1920 en is hier als laatste begraven.
Niet alleen Joden uit Edam vonden hier hun laatste rustplaats, ook Joden uit Beemster, Ilpendam, Oosthuizen, Purmerend en De Rijp werden hier begraven.
Het Begravingsregister van de Joodse gemeente Edam is bewaard gebleven en deels gedigitaliseerd.
Op de website Het Stenen Archief is de digitale inventarisatie van de begraafplaats te vinden.
Zie ook de website van de Stichting Joods Verleden Edam.
Thoraschild synagoge Edam
1843
Koperen Thoraschild, afkomstig uit de synagoge in Edam. Inscriptie voorzijde, gegraveerd: ק''ק עדאם / שנת / תר''ג vertaling: gemeente Edam / in het jaar 5603 (=1842/43).
Eenvoudige en toch luisterrijke plegtigheid
1875
De huis-synagoge van de Purmerender Israëlitische gemeenschap werd 27 september 1875 'luisterrijk' ingewijd zoals dit krantenbericht in de Purmerender Courant van 29 september 1875 is vastgelegd.
Bouw synagoge Monnickendam
1894
Vergunning afgegeven ten behoeve van het bestuur van de Nederlandse Israëlitische gemeente in Monnickendam voor de bouw van een synagoge met een woonhuis in de Nieuwe Steeg.
Gevelsteen voormalige synagoge
1894
Deze gevelsteen bevindt zich op de hoek van de Havenstraat en de Nieuwe Steeg in Monnickendam. Het gebouw dateert van 1894, slager Abraham Emanuel Leuw legde op 7 juni van dat jaar de eerste steen. De inwijding van de synagoge was op 26 september in hetzelfde jaar. Het voorhuis was het woon- en winkelhuis van de koosjere slager, de synagoge was in het achterhuis. De laatste dienst werd gehouden in 1934.
Voormalige synagoge Monnickendam
1894
De voormalige synagoge van Monnickendam bevindt zich op de hoek van de Havenstraat en de Nieuwe Steeg. De synagoge bevond zich in het achterhuis van het gebouw dat in 1894 gebouwd is. Het pand is gerealiseerd naar plannen van architect E.M. Rood, en gebouwd op de locatie van een in 1818 opgerichte synagoge. Vlak voor de oorlog, in 1934, werd de laatste dienst gehouden. In de ramen van het gebouw vind je nog steeds de Jodenster terug.
Synagoge Monnickendam
1913
In 1663 trouwde de Joodse Monnickendammer Jacob Jansz Moijsis met de christelijke Trijn Heijnis. Jacob was voorzover bekend de eerste Joodse inwoner van de stad. Velen volgden. Aan de Groote Noord werd in 1689 de eerste synagoge ingericht, 'jodenvergaederplaetse' genoemd. Later volgden nog enkele synagogen. In 1894 werd een synagoge aan de Haven gebouwd. De afbeelding toont het interieur. Het aantal Joodse inwoners liep in de 20e eeuw erg terug. In 1934 werd de laatste dienst in deze synagoge gehouden. Tegenwoordig is er een restaurant in gevestigd.
Huis-synagoge Purmerend
1963
In september 1875 werd aan de Nieuwstraat 99 in Purmerend in deze woning een synagoge-aan-huis ingewijd. Het pand was beschikbaar gesteld door mw Zadeits-van Garderen. De Joodse gemeenschap in Purmerend telde toen 46 leden; 42 waren Nederlands-Israëlitisch, 4 Portugees Joods. Helaas voor korte duur. Verschillende joodse inwoners van Purmerend verhuisden naar Amsterdam waardoor de synagoge na ongeveer 10 jaar haar functie verloor. Daarna werd het pand weer helemaal als woonhuis in gebruik genomen.
Joodse begraafplaats, Monnickendam
Poerimbord
Joodse begraafplaats, Edam
Thoraschild synagoge Edam
Eenvoudige en toch luisterrijke plegtigheid
Bouw synagoge Monnickendam
Gevelsteen voormalige synagoge
Voormalige synagoge Monnickendam
Synagoge Monnickendam
Huis-synagoge Purmerend
Overzicht van bron(nen) op de kaart