Feesten
In de regio Waterland bestaan verschillende lokale feesten en tradities. Het betreffen vaak feesten die eeuwen geleden ook al in onze omgeving werden gevierd. Zoals het bekende Sint-Maarten zingen bijvoorbeeld. Kinderen zingen al heel lang op 11 november. In Marken was het halverwege de 19e eeuw echter traditie om binnenshuis te zingen in plaats van buiten. Ook gingen veel kinderen verkleed langs de deuren. Tegenwoordig loopt de jeugd met een lampion, maar vroeger maakten ze een soort lampje van een uitgeholde suikerbiet waarin ze een kaarsje lieten branden.
Vlak voor Pasen liepen veel slagers met een koe door de straten. Deze paaskoe was vaak versierd met wat slingers, of sinaasappels op zijn hoorns. De slagers hoopten dat de mensen na het zien van de koe een stukje vlees kwamen bestellen voor de aanstaande paasdagen.
Met Pinksteren werden er in sommige plaatsen grote pinkstervuren aangemaakt, bijvoorbeeld in Wormer. Dit soort vreugdevuren waren lang geleden vaak een hoogtepunt van het jaar. De schooljeugd verzamelde vaak rommel waarmee een grote brandstapel werd gemaakt.
Kermis
Ook kermis was voor veel mensen een feest om naar uit te kijken. De kermis van toen leek echter niet op die van nu! Er waren hele andere soort attracties. Je kon bijvoorbeeld je kiezen laten trekken op de kermis! Of naar een koorddanser kijken. In 1774 bezocht een man met een olifant de kermis in Purmerend. Voor twee stuivers mocht je het dier van dichtbij bekijken. Bijzonder is het verhaal van Trijntje Keever uit Edam. Zij was ruim 2,5 meter lang en werd de Grote Meid van Edam genoemd. Haar ouders trokken met haar langs de kermis, en lieten hun dochter bekijken na betaling. Helaas, werd Trijntje slechts 17 jaar. In het Edams Museum hangt een schilderij van haar en eronder staan haar grote schoenen.
Op school maakten kinderen lang geleden een kermisbrief. Ze schreven een gedicht of vers over de kermis op een mooi voorbedrukt vel papier. Dat lieten ze aan familie zien in ruil voor een kermiscentje. Ook bestond er in de dorpen Purmerend, Edam, Monnickendam, Kwadijk, Middelie en Beemster de kermistraditie van het louw-louwen. Dat deden ze een week voordat de kermis begon. Ze verzamelden zich en trokken zingend door de straten. Het lied ging ongeveer als volgt: Louw-Louw, trek aan het touw, Morgen over een week is het kermis. In de meeste plaatsen is dit gebruik verdwenen, maar in Edam doen de kinderen dat nog steeds.
Klederdracht
Naast de volksfeesten vormt klederdracht ook een belangrijk onderdeel van volkscultuur. Klederdracht is kleding die in een stad, dorp of streek werd gedragen en kenmerkend was voor die plaats. De klederdracht van bijvoorbeeld Volendam, zag er anders uit dan die, gedragen op het vroegere eiland Marken. Ook in andere plaatsen in de omgeving droeg men klederdracht. Daarnaast was het ook een gebruik dat alle kinderen tot een jaar of 6, 7 (dat verschilde per plaats) een jurkje droegen, ook de jongens! Aan bepaalde details van het jurkje kon je dan zien of het een jongen of meisje was. Op Marken dragen veel kinderen op Koningsdag nog klederdracht.
Nuttige informatie en/of website(s):
Waterlands Archief: Bibliotheek
